Cộng đồng người Việt ở Đức khá đông và vẫn là miền đất hứa cho người Việt sang châu Âu làm việc. 20 năm trước, mình từng có thời gian sống ở châu Âu và gặp khá nhiều người Việt ở Đức. Thời đó số lượng thuyền nhân người miền Nam và số lượng người Việt gốc Bắc sang Đông Đức làm việc vẫn còn khá đông. Bây giờ sau 20 năm quay lại, những người con của họ đã lớn, hoà nhập vào xã hội Đức, số lượng quay về quê sinh sống hay hoà tan ở Đức cũng khá nhiều. Quay lại Đức lần này mình thấy một xu hướng mới, mình không gặp quá nhiều người miền Bắc hay miền Nam nhưng lại gặp khá nhiều người miền Trung. Lực lượng gốc miền Trung sang đây xuất khẩu lao động ngày càng nhiều.

Sau thời kỳ thuyền nhân và người gốc Bắc sang Đông Đức làm việc những năm 70-80 thì từ năm 90 đã xuất hiện nhiều hơn tầng lớp du học sinh, tu nghiệp sinh và xuất khẩu lao động. Có lẽ cần tính cả tầng lớp trốn sang Đức để làm việc nữa. Các cháu du học sinh bây giờ cũng giống mình 20 năm trước, vẫn hồn nhiên yêu đời, tranh thủ lúc có thời gian đi check in đó đây, nhiều lúc tranh thủ đi làm thêm kiếm xiền mua quần áo, điện thoại nữa. Sau khi du học thì đa phần các cháu sẽ về quê tìm việc. Tìm việc bên này với tấm bằng đại học cũng chẳng dễ dàng gì, sẽ phải cạnh tranh với các bạn Đức mà tiếng Đức làm sao mà bằng các bạn Đức được. Đa phần những cháu du học sinh mà ở lại thì sẽ vứt cái bằng đi và làm trong lĩnh vực nhà hàng, khách sạn. Cũng có thể là làm móng nữa. Hồi xưa mình ở bên này thì nghề làm móng chưa phát triển ở châu Âu nhưng hiện nay thì đã xuất hiện khá nhiều tiệm làm móng ở châu Âu. Các bạn ở châu Âu giờ đã bắt đầu tiếp nhận và thích thú với văn hoá Á Đông rồi. Có điều tiền bo tiền tip bên này thì không so được với ở Mỹ.

Tiếp đến là tầng lớp tu nghiệp sinh, kiểu như sang đây học nghề rồi mới làm việc. Loại hình này đang phát triển rầm rộ như sang học làm điều dưỡng, học làm cơ khí. Những bạn này thường phải bỏ tiền sang đây để học rồi mới làm việc nên thường thận trọng hơn trong việc chi tiêu, quyết tâm hơn trong công việc để tìm cách kiếm nhiều tiền về xây dựng quê hương đất nước hoặc tìm cách ở lại định cư. Tầng lớp xuất khẩu lao động trực tiếp không qua học nghề cũng không phải ít nhưng thu nhập sẽ không tốt bằng có nghề nghiệp, có đào tạo.

Những người Việt làm ăn sinh sống ở Đức bất hợp pháp cũng không phải là ít khi họ muốn sang bên này nhanh nhất, không thông qua con đường chính thống như du học, tu nghiệp hay xuất khẩu lao động. Mình đã từng gặp vài người như vậy, họ nghe người quen hoặc cò giới thiệu sang bên này bằng cách mua tour du lịch rồi trốn ở lại, rồi sẽ làm chui ở những cơ sở người Việt. Đây là loại hình nhiều rủi ro nhất khi Đức càng ngày càng kiểm soát chặt hơn người không có giấy tờ. Nếu họ không may làm việc ở những chỗ mà chủ không tốt thì sẽ được trả một mức lương rất thấp và bị đối xử không tốt khi bị lệ thuộc hoàn toàn vào chủ. Loại hình đầu tư để có quốc tịch Đức cũng không phải hiếm. Nghe đồn có thể bỏ ra vài trăm ngàn euro để mua nhà hay bảy chục ngàn euro để làm kết hôn giả để có giấy tờ ở lại Đức.

Ngày xưa Việt Nam mình nghèo, những người có cơ hội đi Đức được coi là may mắn có cơ hội đem 1 mớ tiền về. Ngày nay những người Việt đi Đức cũng có thể đem về 1 mớ tiền sau thời gian sinh sống và làm việc bên này nhưng cái mớ bây giờ nó không to như cái mớ hồi xưa. Các bạn bên này cũng vất vả mưu sinh mong có ngày về quê lắm.