Có lẽ không ít người tự hỏi kinh tế lượng thì liên quan gì đến tài chính, liên quan gì đến công việc của mình sau này, hay mình xác định sẽ làm về chứng khoán thì có cần biết kế toán không, mình học tín dụng để đi cho vay tiền chứ Incoterm thì học làm gì, chỉ dành cho bọn thanh toán quốc tế thôi… Thực ra thì tất cả các môn học ở nhà trường đều liên quan đến nhau, hàng năm, hàng tháng, hàng ngày, hàng giờ các bậc cha chú, các thầy cô giáo sư tiến sĩ vẫn phải nghiên cứu để làm sao trang bị cho chúng ta đầy đủ kiến thức nhất để chúng ta có thể ra trường đời, chứ không đến lượt chúng ta ngồi suy nghĩ xem môn đó có cần thiết không.

Đến như môn thể dục, hay môn triết học theo tôi cũng cần thiết cho mọi sinh viên nói chung và sinh viên tài chính kế toán nói riêng, nó sẽ giúp chúng ta phát triển về thể chất và tâm hồn để làm việc sau này. Môn kinh tế lượng không phải là các công thức loằng ngoằng mà nó là 1 phương pháp định lượng để có những cái mà chúng ta đang thực hiện hàng ngày: ví dụ người ta phải làm cả đống thực nghiệm bằng kinh tế lượng để chứng minh từ những cái đơn giản như chúng ta thức khuya thì tóc sẽ bạc sớm, quan hệ tình dục đều đặn thì tốt cho sức khỏe, hay là sự thay đổi của giá chứng khoán có bị phụ thuộc vào thay đổi lãi suất không…. Tất cả mọi thứ từ đơn giản đến phức tạp muốn chứng minh thì chứng minh bằng kinh tế lượng là hiệu quả nhất.

Ta có thể hình dung sự liên hệ giữa các môn học ở nhà trường với công việc thực tế như sau: kinh tế vi mô, kinh tế vĩ mô cho ta cái nhìn bao quát về các vấn đề kinh tế như cung cầu, chính sách tài khóa, những cái này sẽ tác động đến giá cổ phiếu, trái phiếu, tác động đến các chính sách của ngân hàng và dẫn đến tác động trực tiếp đến các hoạt động của nhân viên ngân hàng. Môn kế toán cho ta cái nhìn tổng quát về doanh nghiệp, cách thức hoạt động, nói chung là về sổ sách giấy tờ của doanh nghiệp. Muốn tìm hiểu về sức khỏe của doanh nghiệp thì môn phân tích báo cáo tài chính ( FRA) là môn quan trọng nhất.  Môn này nghiên cứu về balance sheet, income state, cash flow, foot note, IFRS, GAAP…rồi là các chỉ số cơ bản như activit ratios, liquidity ratio, solvency ratio, profitability ratios,leverage ratio,  ROA,ROE, EBIT, Dupont, LIFO, FIFO… Môn này là môn quan trọng cho những ai muốn làm tín dụng nhé, các chỉ số thì có vẻ nhiều và ghê gớm nhưng khi ta đi làm thì ta phân tích chúng là chính chứ không cần phải tính làm gì vì đã có máy tính, có phần mềm excel này nó tính hết rồi. Ví dụ như một nhân viên tín dụng nhập số liệu báo cáo tài chính của 1 công ty vào sheets  sau đó phân tích số liệu và làm tờ trình thẩm định thôi, có phải tính toán gì đâu. Môn kinh tế lượng ( quantitatives, econometric) dạy ta tính xác suất, PV, FV, EAR, IRR, NPV, HPR, HPY, test t, test F… Nếu như học xác suất mà không hiểu thì cũng không phải cái gì nghiêm trọng lắm, vẫn phân tích được như thường, còn mấy cái test t, test F học trên lớp mà không hiểu thì tại vì ta phức tạp hóa nó quá, cứ phải học thuộc công thức lằng nhằng nhưng quan trọng của nó không phải là công thức mà là chỉ cần hiểu khi nào cần dùng nó, dùng xong phân tích như thế nào vì bây giờ ta có phải tính toán bao giờ đâu, các phần mềm máy tính đã giúp ta tất cả. Môn tài chính doanh nghiệp ( Corporate finance) giúp ta tìm hiểu kỹ hơn về dự án này nọ, tính toán NPV, IRR, WACC. Những cái này không hề phức tạp vì đơn giản để tính NPV ta chỉ cần nhập công thức =npv(…) trong excel là ra, vấn đề chỉ là tìm số liệu cho hợp lý thôi. Với những người mới bắt đầu tìm hiểu về lĩnh vực tài chính nếu như thấy quá nhiều chữ viết tắt như ROA, ROE, NPV, IRR thì lại ngại, thực ra nó còn dễ hơn là ta học 1 từ mới tiếng anh vì các chữ viết tắt đều là viết tắt của 1 từ có nghĩa, lại có ý nghĩa nữa, lại được học công thức tính toán, làm bài tập nữa chứ, sẽ nhớ hơn nhiều so với học 1 từ mới tiếng anh đơn điệu.

Các doanh nghiệp mà muốn tăng vốn làm ăn thì phát hành cổ phiếu, trái phiếu. Nhờ vào những cái đấy mà mới có thị trường chứng khoán, mới có cái để ta học tập nghiên cứu. Môn cổ phiếu ( equity) giúp ta tìm hiểu về thị trường chứng khoán, tính toán các giá trị của cổ phiếu, tìm hiểu về margin call, book value, DDM, FCFE, P/E, P/B, CAPM, hệ số beta. Nghe thì hoành tráng, nào là mô hình CAPM này nọ, chỉ số P/E này kia, hệ số beta tính toán phức tạp nhưng 1 lần nữa ta đâu có phải tính mấy cái này, mấy chỉ số này trên các diễn đàn chứng khoán có đầy ra, họ đã tính hết rồi, nhiệm vụ của ta chỉ là hiểu và phân tích thôi. Tương tự môn trái phiếu ( fixed income) dạy ta về các chỉ số cơ bản của trái phiếu như duration, convexity, YTM… để giúp ta định giá được chúng. Và để có thể tối ưu hóa việc đầu tư thì sẽ phải có những công cụ giúp ta đầu tư. Thế là đẻ ra thị trường phái sinh Derrivate giúp ta mua bán, trao đổi, cut loss, hạn chế rủi ro. .. dễ dàng hơn nhờ vào Forward, Future, Swaps, Options…Mà trên thị trường tài chính lại không chỉ có tín dụng, cổ phiếu, trái phiếu mà người ta còn kinh doanh cả cao su, bất động sản, chè, café…Đấy là lý do vì sao lại có môn alternative investment.

Những cái ta nói ở trên là những thứ cơ bản ta học ở trường, còn là phân tích cơ bản trong tài chính. Bên cạnh đó, ở phần Quantitative có 1 mục nhỏ gọi là phân tích kỹ thuật ( technical analysis) mà hiện nay đang rất là mốt dùng để phân tích giá vàng, giá chứng khoán bằng đồ thị này nọ.Môn này có quan trọng không, rất quan trọng. Vậy tại sao ta không được học nhiều ở nhà trường, tại vì nhà trường nghĩ là những kiến thức về cơ bản quan trọng hơn và ta có thể tự học được, hay là có những lý do khác mà ta không cần biết, ta chỉ cần biết là cái gì ta không được học mà cần thiết thì ta tìm hiểu thôi. Tiếp xúc với môn phân tích kỹ thuật này thì ta cũng tiếp xúc với 1 đống thứ rất tây như mô hình candlestick, reversal patterns, oscillators, VIX, IRIN, Kondratieff wave, Elliott wave, Fibonacci ratio, Darvas pattern, đường MACD, đường RSI, parabolic SAR…Đừng sợ, học nó dễ hơn học các môn khác nhiều, dễ hiểu, dễ chém gió, còn để đi làm thì còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Tổng kết lại, các môn học ở nhà trường đều liên quan đến nhau, giúp ta có rất nhiều kiến thức mà sau này có thể đi làm nhiều nghề khác nhau được. Những thứ mà nhà trường trang bị cho ta chưa đủ như kỹ năng mềm thế này, ngoại ngữ thế kia thì ta phải tự tìm hiểu trên mạng thôi, đọc mấy cái đấy dễ nuốt hơn mấy môn trên lớp nhiều. Nếu bây giờ có 1 điều ước, tôi chỉ ước là ngày xưa đi học thì bùng học, trốn tiết ít thôi để có thể hiểu sớm hơn, hiểu rõ hơn về lĩnh vực mà mình theo đuổi.

Mùa thu 2012 – bicutit